املش:

موقعیت جغرافیایی: شهر تاريخي املش درشرق استان گیلان و در فاصله 75 كيلومتري رشت بین عرض‌های جغرافیایی 36 درجه و 49 دقیقه تا 37 درجه و 8 دقیقه شمالی و طولهای جغرافیایی 50 درجه تا 50 درجه و 17 دقیقه شرقی واقع شده‌است. مساحت این شهرستان 407 کلیومتر مربع و مرکز آن شهر املش می‌باشد که 490 هکتار مساحت دارد. این شهرستان دارای دو بخش است. بخش مرکزی شامل دهستاه‌های املش شمالی و املش جنوبی و بخش رانکوه شامل دهستان‌های شبخوش لات، سمام و کجید می‌باشد. شهرستان املش از سه قسمت جلگه‌ای، پایکوهی و کوهستانی تشکیل شده‌است. شمال شهرستان جلگه‌ای و جنوب آن کوهستانی است.

جمعیت: طبق آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1390 جمعیت این شهرستان 44261 نفر می‌باشد.

پیشینه: شهر املش، مرکز شهرستان املش، شهری است پایکوهی که در کنار خاوری رودخانه "شلمان‌‌‌‌‌‌رود" و بردامنه "سمام کوه" گسترده است. پیرامون آن را در زمین‌های جلگه‌ای، شالیزارها و در بلندی‌ها باغ‌های چای احاطه کرده‌اند. با توجه به راكد بودن آب اين رودخانه در گذشته به آبلش معروف بوده كه بتدريج به املش تغيير نام يافت. این شهر از دیرباز مقر مالکان و خان‌های خاندان صوفی بوده‌است. هسته اولیه شکل‌گیری شهر، ناحیه‌ای موسوم به "اتاق صحرا" به شکل میدان بود که در قسمتی از آن خانواده‌های صوفی، خانه‌های مسکونی خود را بنا کرده بودند. امروز این میدان با نام فلکه و پارک میرزا کوچک خان در مرکز شهر وجود دارد. بازار قدیمی شهر نیز در ناحیه اتاق صحرا و در کنار بافت قدیمی مسکونی آن (محله صوفی‌ها) دایر بود.

اقتصاد: اقتصاد اين منطقه بر پايه كشاورزي و دامداري است از محصولات مهم كشاورزي املش مي توان چاي، برنج و گندم را نام برد، ساكنين جلگه به پرورش گاو، طيور و كرم ابريشم مشغولند و در مناطق كوهپايه اي و كوهستاني به پرورش زنبور عسل مي پردازند. مردم املش در ساخت ظروف سفالي و نمد مالي مهارت خاصي دارند و سه شنبه بازار املش نمونه كاملي از بازارهاي سنتي گيلان است،كه مردم اين منطقه با حضور گسترده خود رونق خاصي به آن مي بخشند. مردم اين شهر روزهاي بازار را گالش بازار مي نامند.  

جاذبه هاي گردشگري و تاريخي:

بقاع متبركه آقا سيد ابراهيم و آقا سيد اسماعيل از نوادگان امام موسي كاظم (ع) ، بقاع چهار تن از سلاطين كيايي، بقعه امام زاده سرتربت، مناطق ييلاقي و باغات چاي، غار تلابن گورج و هفت خم تله سر، چشمه آب معدن لوزان، يخچال طبيعي ملجادشت، دهكده ييلاقي خسيل دشت، هلو دشت و تالاب زربيجار، پارك هاي قديمي گلستان، آبي بيجار و ميرزا كوچك خان، بافت تاريخي شهر املش

منبع: کتاب گیلان- جلد چهارم – صفحات 801،  و اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان